Kort is beter dan lang

In mijn vak – de schrijverij en aanverwant – telt lang meer dan kort. Een vuistdikke roman weegt niet alleen letterlijk zwaarder dan een slanke novelle, een artikel over zes pagina’s in een magazine scoort hoger dan een bericht in de rubriek ‘nieuws’, een tweekolommer in de krant legt het af tegen een spread.

Geen misverstand: ik heb geen enkel bezwaar tegen zo’n fijne, ruim opgemaakte spread met een mooie, zorgvuldig uitgekozen illustratie. Complimenten van de collega’s en soms van lezers. Altijd goed voor je ego.

Toch hou ik – als het erop aan komt – meer van kort. Van een goed geschreven nieuwsbericht of een krachtig beknopt sfeerverslag kan ik spontaan heel blij worden. Die liefde heb ik overgehouden aan de tijd dat ik op de nieuwsredactie van NOS Teletekst werkte.

3500 woorden

Ik kwam van de School voor de Journalistiek waar je alleen meetelde als je lange artikelen produceerde die bestemd waren voor Vrij Nederland of de weekeindbijlage van de Volkskrant. Mijn eindexamenwerkstuk – over Edgar Allen Poe – telde 3500 woorden! Ik heb het onlangs nog geprobeerd te lezen, maar het is niet om door te komen. Toch kreeg ik er een hoog cijfer voor. Want: lang!

Bij Teletekst leerde ik dat je aan een tekst net zo lang kunt schaven tot je de kale essentie overhoudt. En dat wat dan overblijft oneindig veel krachtiger en helderder is dan een lange lap tekst.

Ik leerde ook dat het altijd nog korter kan: in het Nieuws voor Doven en Slechthorenden, dat we ook maakten, werd de tekst tot op het bot gestript. Schrijven op de vierkante centimeter.

Nuance

Dat ging natuurlijk vaak ten koste van de nuance, maar wie zit er eigenlijk te wachten op nuance? Het Nieuws voor Doven en Slechthorenden scoorde ook heel goed onder mensen die niet binnen de doelgroep vielen.

In de loop der jaren ben ik steeds korter gaan schrijven. Ik moest  wel: beeld werd belangrijker en dat ging ten koste van tekst. Kranten gingen over van broadsheet op weekendformaat. Een spread in de krant van vandaag is meer dan de helft korter dan een van dertig jaar geleden.

Betere schrijver

Ik ben ervan overtuigd dat door dat gedwongen kort schrijven mijn teksten veel toegankelijker en leesbaarder zijn geworden. Ik ben er een betere schrijver door geworden, omdat ik veel meer moet nadenken over wat en hoe ik schrijf.

Een ideale lengte voor een tekst vind ik 400 woorden. Dat biedt net ruimte genoeg voor de belangrijkste feiten, een stukje sfeer en wat smeuiige details. Er is geen ruimte voor eindeloos ouwebeppen, overbodige uitweidingen of rommelige, ondoordachte formuleringen.

Puzzelen

Het vergt altijd een heel gepuzzel om datgene wat je wilt zeggen in een tekst van iets minder dan een A4tje kwijt te kunnen. Schrijven, schrappen, herformuleren, schrappen. Zinnen en alinea’s omgooien, omslachtige formuleringen inkorten of wegdonderen. Maar als het klaar en gelukt is, is het resultaat erg bevredigend.