Laaiend word je ervan

Blog
20 april 2021

Van deze podcast word je laaiend

Er zijn journalistieke producties die je bloed aan het koken brengen vanwege het grote onrecht dat ze onthullen. De zesdelige podcastserie ‘De Deventer Mediazaak’ van Annegriet Wietsma is er zo een. Wietsma reconstrueert helder, nuchter en feitelijk hoe het leven van twee volstrekt onschuldige mensen door ‘de media’ in de vernieling wordt geholpen.

Eerst door de scoringsdrift van HP-journalist Stan de Jongh, die belangrijke feiten aanpast of gewoon negeert als ze niet in zijn sensationele verhaal passen. En vervolgens door de niet aflatende heksenjacht van bekende Nederlander Maurice de Hond. Kritiekloze media – De Honds thuisomroep VARA voorop – geven hem het open doekje waardoor zijn krankzinnige en onbewezen fantasieën zich als gif door de samenleving kunnen verspreiden.

Hoe zat het ook alweer met wat bekend is komen te staan als de Deventer moordzaak? In september 1999 wordt een vermogende weduwe vermoord. Het is in wezen een simpele zaak. Alle bewijzen en ook diens vreemde handelen na de moord wijzen naar haar boekhouder Ernst Louwes, een man die al twee keer eerder is veroordeeld voor oplichting en fraude. Louwes wordt, hoewel hij hardnekkig ontkent, door de rechtbank veroordeeld tot 12 jaar cel. Case closed, zou je zeggen.

Briefje

Maar dan wordt in de tuin van de vermoorde weduwe een verwaaid handgeschreven briefje gevonden met een soort verontschuldiging van een onbekend persoon die een vrouw zou hebben beroofd. Niemand weet wie dat briefje heeft geschreven en waar het betrekking op heeft. Maar het handschrift komt onder ogen van het in grafologie gespecialiseerde echtpaar Waisvisz.

Hoewel daar geen enkele aanwijzing voor is concludeert het echtpaar dat het briefje geschreven moet zijn door Michael de Jong, een goede vriend van de vermoorde weduwe en haar eerder overleden echtgenoot. Bovendien weet het echtpaar uit de vijf regels een complete karakteranalyse te distilleren, inclusief jeugdtrauma’s, waaruit blijkt dat De Jong de persoonlijkheid heeft om een moord te plegen. Het echtpaar Waisvisz weet nu zeker: De Jong – door het echtpaar voortaan ‘de klusjesman’ genoemd – is de moordenaar en niet Ernst Louwes.

Het echtpaar wordt in die opvatting gesterkt als ze een bezoek brengen aan Ernst Louwes in de gevangenis. Die is mentaal en lichamelijk zo aangeslagen, dat het echtpaar daarin het bewijs ziet dat hij de moord niet kan hebben gepleegd. Een handschriftanalyse bevestigt: Louwes is een goedige burgerlul, die nooit tot zoiets verschrikkelijks in staat is.

Offensief

Geholpen door medestanders beginnen de Waisvisz een groot mediaoffensief om de onschuld van Louwes te bewijzen, waarbij ze zich overigens ook op andere terreinen dan hun specialiteit, de grafologie, begeven.

Veelzeggend detail: later blijkt dat Michael de Jong, de veronderstelde moordenaar, zwaar dyslectisch is. Hij kán dat geheimzinnige briefje dus helemaal niet hebben geschreven. Geen punt voor de grafologen. Die veranderen gewoon hun verhaal: niet De Jong heeft het briefje geschreven, maar zijn vriendin Meike, door hem gedicteerd. Hoe de grafologen dan toch een karakteranalyse van De Jongs handschrift hebben kunnen maken, blijft een raadsel.

Het verhaal wordt opgepikt door Stan de Jongh, een jonge door ambitie verteerde journalist van het tijdschrift HP. Hij schrijft een reeks artikelen waarin hij via subtiele insinuaties niet alleen Louwes vrijpleit, maar ook Michael de Jong als schuldige aanwijst. De Jongh geeft zijn fantasie de vrije ruimte en negeert hem onwelgevallige feiten – bijvoorbeeld dat Louwes al eerder is veroordeeld. Hij schetst het beeld van de brave burgerlul Louwes tegenover de geslepen psychopaat, messenverzamelaar, agressieve en in potentie criminele ‘klusjesman’.

Tekeningen

Ter illustratie bij een van die artikelen publiceert HP naast een tekening van Louwes een tekening van De Jong. Met dat verschil dat De Jong een balk voor zijn ogen heeft. De boodschap van die tekeningen laat aan duidelijk niets te wensen over: Louwes is de eerlijke man, De Jong de boef.

In de podcast reageert journalist Stan de Jongh op die tekeningen. Die balk voor de ogen van De Jong was om hem te beschermen, zegt de journalist die ‘de klusjesman’ dan al op alle mogelijke manieren door het slijk heeft gehaald. Daar lag een ‘journalistieke’ keuze aan ten grondslag en het had niets met sensatiezucht te maken. Huichelachtiger hoor je het zelden.

De groep rond het echtpaar Waisvisz krijgt het via de media voor elkaar dat er een nieuw onderzoek komt naar de moord. Er zijn inderdaad fouten gemaakt in het eerste onderzoek. Maar ook uit het tweede en derde onderzoek concludeert de rechter dat er wettig en overtuigend bewijs is dat Louwes de moord heeft gepleegd. Een van die bewijzen is de overvloedige aanwezigheid van DNA op de blouse van de vermoorde vrouw – dit overigens tot verbazing van de onderzoeker die er door alle commotie in de media ook van overtuigd was geraakt dat Louwes niet de dader kon zijn. Louwes wordt opnieuw veroordeeld.

Inmiddels is ook Maurice de Hond zich met de zaak gaan bemoeien. De Hond, die wordt gefinancierd door een vermogende complotdenker – bizar detail: de man vermoordt later zijn eigen vrouw en pleegt daarna zelfmoord – heeft veel contacten in de media en gebruikt die om de onschuld van Louwes te bepleiten. En dat niet alleen, hij wijst ook zonder enige reserve Michael de Jong aan als de dader.

Media van links tot rechts geven de aimabele en welbespraakte De Hond een open doekje. Vooral De Honds ‘thuisomroep’, de VARA, geeft hem alle ruimte om zijn absurde theorieën – louter gebaseerd op zijn fantasie – te ventileren. Bekende Nederlanders als Linda de Mol bewieroken De Hond, presentatrice en cabaretière Claudia de Breij brengt in haar programma een gezongen ode van De Hond.

De Hond is in veler ogen een held die dapper strijd tegen justitieel onrecht. De Hond zet ook internet in om zijn zaak over het voetlicht te brengen. Waarheid, feiten: het telt allemaal niet voor hem. De Hond heeft zijn eigen theorieën en zegt op televisie ‘er 100 procent zeker van te zijn’ dat de klusjesman de moord heeft gepleegd.

Schuldig

De slachtoffers van zijn hysterische heksenjacht, Michael de Jong en zijn vriendin Meike, lijden intussen zwaar. Zij zijn door journalist De Jongh, ‘onderzoeker’ De Hond, de media en de samenleving al schuldig verklaard. Vrienden keren zich van hen af, ze worden nagewezen en bedreigd op straat, Michael verliest zijn baan, hun honden worden vergiftigd en er is een poging tot brandstichting in hun huis. Twee amateurdetectives proberen de dementerende moeder van Meike uit te horen.

Alles lijkt gerechtvaardigd om Michael de Jong – die nooit verdachte is geweest in het politieonderzoek – de moord in de schoenen te schuiven. Op aandringen van De Hond wordt zelfs het graf van de vermoorde weduwe geopend, omdat hij zoals steeds ‘zeker weet’ dat de klusjesman daar het verdwenen mes heeft verstopt waarmee hij de vrouw heeft gestoken. Uiteraard wordt er niets gevonden.

Michael de Jong en zijn vriendin zijn niet in staat zich goed tegen al die aantijgingen – die geen officiële aanklachten zijn maar verdachtmakingen – te verweren. Ze nemen wel een advocaat in de arm en winnen alle rechtszaken en kort gedingen die ze tegen De Hond en zijn lastercampagne aanspannen, maar de man weet – tot op de dag van vandaag – niet van ophouden.

Het sloopt hen op den duur. Ook hun relatie gaat eraan onderdoor. In de laatste aflevering filosofeert een gebroken Michael de Jong over wat hem en zijn ex is overkomen. “Het zit in me, ik raak het nooit meer kwijt”, zegt hij. En: “Ernst Louwes is al lang weer vrij, maar ik heb levenslang.”

Coronaexpert

Maurice de Hond krijgt tegenwoordig in de media alle ruimte om zich als ‘corona-expert’ te afficheren, Stan de Jongh geeft les op een journalistenschool en het echtpaar Waisvisz is er inmiddels wel van doordrongen dat Louwes de moordenaar is maar vindt het niet nodig om excuses te maken naar Michael de Jong en zijn vriendin. Alleen Claudia de Breij erkent in de podcast dat ze fout zat en biedt haar excuses aan.

Zoals gezegd: schokkend. Je zou er je geloof in de journalistiek en de media bijna door verliezen. Ware het niet dat er ook journalisten zijn zoals Annegriet Wietsma, programma’s als Argos en omroepen als de VPRO en HUMAN die bereid zijn veel tijd en energie te investeren in het achterhalen van wat alleen maar als een grof schandaal kan worden betiteld. Het kan niet anders of de podcast De Deventer Mediazaak wint de hoogste Nederlandse journalistieke prijs en wordt verplichte kost op de journalistenopleidingen. Inclusief de opleiding waar Stan de Jongh lesgeeft.

Naar homepage